Zeg je ADHD dan zeg je ook: overprikkeling.
Veel mensen hebben wel eens last van overprikkeling. Maar als je je herkent in de
gedragskenmerken van ADHD zal je hier best vaak tegenaan lopen. Erg moe zijn, geen prioriteitenkunnen stellen, concentratieproblemen, leeg voelen en niets meer uit je handen krijgen zijn zomaar eens wat symptomen waar je tegen aan kan lopen.
Maar wat is overprikkeling nou precies? Hoe ontstaat het? En wat kan je doen om het tegen te gaan?
Verschillende soorten overprikkeling
Overprikkeling is een toestand waarin je je overweldigd voelt door een teveel aan prikkels. Wekunnen de prikkels onderscheiden in drie categorieën: emotioneel, cognitief en zintuigelijk.
-Emotionele overprikkeling:
Emoties komen dan te heftig bij je binnen of je bent te moe om je emoties te verwerken. Er hoeft maar iets kleins te gebeuren en voor je het weet springen de tranen in je ogen.
-Cognitieve overprikkeling:
Cognitief heeft alles te maken met het denken en leren. Dus als je last hebt van cognitieve overprikkeling is het uitvoeren van je taken op werk of thuis erg lastig. Je brein kan het tempo waarop het prikkels moet verwerken simpelweg niet bijbenen.
-Zintuigelijke overprikkeling:
Hierbij kan de informatie die via je zintuigen binnenkomt niet goed verwerkt worden. Zo kan je tijdens het winkelen compleet overprikkeld raken door het felle licht,achtergrondmuziek en de drukte bij pashokjes. Of in de trein als er veel mensen zijn, je hoortverschillende gesprekken en geluiden. Misschien ruik je allerlei soorten geuren van eten of parfums.
Je kunt dus op verschillende manieren overprikkeld raken. En vaak versterken ze elkaar.
Stel; je neemtop je werk veel te veel taken op je (cognitief) en het is ontzettend druk en rumoerig in het kantoor (zintuigelijk) dan kan dat zomaar als te veel voelen. Die ene boze klant hoeft maar te bellen en jevoelt de tranen al op komen (emotioneel).
Zie je hoe snel overprikkeling kan ontstaan? Het is dan ook niet zo gek dat je concentratieproblemen ervaart of dat je niet meer weet waar je moet beginnen.
Misschien kom je er door dit te lezen achter dat je je bijna dagelijks overprikkeld voelt. Geen paniek!
Er is veel wat je kunt doen om te voorkomen dat je overprikkeld raakt of om je eruit te halen. Ik vertel je graag over de mogelijkheden!
Je bent overprikkeld, wat nu?
- Vraag om hulp.
Misschien vind je dit nu nog moeilijk maar laat dit dan het juiste moment zijn om ermee te beginnen.
- Laat alles los wat vandaag niet af hoeft.
Er is een verschil tussen de dingen die we af willen
hebben en af moeten hebben. Schrijf al je taakjes maar op en streep alles (ja écht alles) weg
wat ook nog later deze week kan.
- Beweeg!
Overprikkeling kan ervoor zorgen dat je lijf zich in een bevriesstand begeeft.
Bewegen is dan het beste wat je kunt doen. Een rustige korte wandeling is al voldoende.
- Adem.
Let maar eens op hoe je ademt als je je overprikkeld voelt. Meestal adem je sneller en zit je adem hoog. Door je aandacht bewust naar je ademhaling te brengen kan je deze
langzaamaan begeleiden naar een rustigere en lagere ademhaling. Je kan hiervoor
verschillende ademhalingstechnieken gebruiken.
- Vermijd scrollen op je telefoon.
Berg hem op, stop hem weg. Het is verleidelijk en het lijkt zo lekker ontspannen. Alleen zorgt je telefoon juist voor extra zintuigelijke prikkels die je liever wilt vermijden.
Overprikkeling voorkomen
Overprikkeling voorkomen is natuurlijk helemaal fijn. Maar waar begin je?
Iedereen reageert anders op zijn of haar omgeving en dat betekent dus ook dat overprikkeling door verschillende dingen getriggerd kan worden. Om je toch alvast op weg te helpen vind je hieronder wat tools die je zou kunnen proberen om overprikkeling te voorkomen.
- Voelen.
Overprikkeling is een stresstoestand waardoor het contact verbroken wordt met je
lichaam. Dus om jezelf uit die stresstoestand te halen heb je het nodig om te voelen wat er
gebeurt in je lijf. Als je hier bewust mee wilt oefenen kan het inzetten van tools als:
ademwerk, mindfulness en mediteren je helpen. Zoek vooral iets wat past bij jou en wat
goed voelt. ;)
- Journalen.
Dit doe je natuurlijk niet als je al overprikkeld bent maar liever op een moment
dat het iets rustiger is. Journalen en op jezelf reflexteren is wat anders dan even je to-do list
opschrijven en wegstrepen wat je op een later moment kunt doen.
Bij het journalen is het belangrijk dat je op een oordeelvrije manier gaat onderzoeken wat er
bij je gebeurt. Waar was je toen je overprikkeld raakte? Wat deed je in dat moment? Wat
heb je in de dagen voor het moment allemaal gedaan? Wat voelde je aan je lijf en hoe was jeademhaling? Door dit op te schrijven kan je patronen herkennen die je overprikkeling in dehand helpen. Dit helpt je vervolgens weer om in nieuwe situaties een andere keuze te maken om overprikkeling (waar kan) te voorkomen.
- Ga in gesprek met een vriend(in), partner, collega.
Maak de overprikkeling bespreekbaar en kijk wat je kan doen om dit tegen te gaan. Misschien wil je wel afspreken dat je minder gaat appen of even wat minder vaak wilt afspreken. Maak kenbaar wat je nodig hebt. In the end ben je een leukere en betere vriend(in), partner of collega als je je energiek en opgeladen voelt!
- Vraag om hulp.
Naast dat het je in het moment helpt is het ook van tevoren belangrijk om op
tijd hulp te vragen. Het is zonde als je teveel hooi op je vork neemt en je hierdoor opbrandt.
En onthoud dit: weet dat er soms periodes zullen zijn in je leven waarin je meer uitgedaagd zal worden. Het is dan ook compleet normaal dat je het ene moment meer last hebt van overprikkeling dan andere momenten. Wel is het zo (en daar geloof ik heilig in) dat je steeds beter wordt om overprikkeling te voorkomen en dat je ook beter zal worden met ontspanning als je overprikkeld bent.
Ik wens je voor nu veel plezier en succes met oefenen!
Veel liefs, Maaike
Comments